Kanser, hücrelerin kontrolsüz ve anormal bir şekilde büyüyüp çoğalması sonucunda vücudun çeşitli bölgelerinde tümörlerin oluşması durumudur. Kanser hücreleri, çevre dokulara sıçrayabilir ve kan veya lenf sistemleri aracılığıyla vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.
Kanser Nedir?
Kanser, genetik materyali zarar görmüş hücrelerin denetimsiz bir şekilde büyümesi ve çoğalmasıyla ortaya çıkar. Normal hücreler hasar gördüğünde, genellikle ölürler veya tamir edilirler. Ancak kanser hücreleri ölmez ve gereksiz yere çoğalmaya devam eder. Zamanla, bu hücreler bir tümör oluşturabilir.
Kanser Türleri Nelerdir?
Kanser, vücuttaki hemen hemen her dokuda başlayabilir ve 100’den fazla çeşidi bulunmaktadır. İşte kanser türlerinden bazıları:
- Meme Kanseri: Genellikle kadınlarda görülen bir kanser türüdür, ancak erkeklerde de nadiren ortaya çıkabilir.
- Akciğer Kanseri: Sigara kullanımı ve bazı çevresel faktörler, bu kanser türünün en yaygın nedenlerindendir.
- Prostat Kanseri: Erkeklerde prostat bezinde gelişen kanserdir.
- Kolon ve Rektum Kanseri: Kalın bağırsakta ve rektumda (kalın bağırsağın son kısmı) oluşur.
- Cilt Kanseri: Melanom en ölümcül cilt kanseri türüdür, ancak diğer cilt kanseri türleri de vardır.
- Pankreas Kanseri: Pankreasta başlar ve genellikle geç teşhis edildiğinde ölümcül olabilir.
- Over Kanseri: Kadınların yumurtalıklarında başlar.
Bunlar sadece kanser türlerinin birkaçıdır. Lenfoma, lösemi, beyin kanseri, mesane kanseri, böbrek kanseri ve diğerleri gibi birçok farklı kanser türü vardır.
Kanser Evreleri
Kanserin teşhis edildiği andaki yaygınlığına göre sınıflandırıldığı evreler, tedavi planlamasında ve prognozun belirlenmesinde kritik bir rol oynar. Kanser evreleri şunlardır:
1. Evre 0 (Sıfır)
Bu evre, kanserin en erken aşamasıdır. Kanser hücreleri sadece başlangıçta oluştukları dokuda bulunur ve çevre dokulara veya organlara yayılmamıştır. Örneğin, meme kanserinde bu evre “in situ” olarak adlandırılır.
2. Evre I
Bu evre, genellikle “erken evre” kanser olarak adlandırılır. Kanser hücreleri başlangıçta oluştukları dokuda sınırlıdır, ancak biraz daha büyümüştür. Lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılmamıştır.
3. Evre II ve III
Bu evrelerde kanser daha yaygın hale gelmiştir ve yakındaki lenf düğümlerine yayılmış olabilir. Ancak kanser hücreleri vücudun diğer bölgelerine yayılmamıştır. Evre II ve III arasındaki fark, kanserin büyüklüğüne ve lenf düğümlerine ne kadar yayıldığına bağlıdır.
4. Evre IV
Bu, kanserin en ileri evresidir. Kanser, başlangıçta oluştukları dokudan uzak bölgelere, diğer organlara yayılmıştır. Metastaz olarak adlandırılan bu yayılma, kanserin tedavisini zorlaştırabilir.
T,N,M Sistemi
Kanserin evrelemesi, genellikle T, N, M sistemi ile de yapılır:
T (Tümör) : Tümörün başlangıçta oluştukları dokudaki boyutu ve derinliği hakkında bilgi verir.
N (Lenf Düğümleri) : Kanserin yakındaki lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığı hakkında bilgi verir.
M (Metastaz) : Kanserin vücudun diğer bölgelerine ve organlara yayılıp yayılmadığı hakkında bilgi verir.
Kanser, vücudumuzdaki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesiyle oluşur. Birçok farklı kanser türü vardır ve her biri farklı tedavi yöntemleri gerektirebilir. Erken teşhis, kanserin başarılı bir şekilde tedavi edilme olasılığını artırır. Bu nedenle düzenli kontroller ve risk faktörlerinden kaçınmak, kanser riskini azaltmada kritik öneme sahiptir.